Hallux valgus/scheve grote teen

Vergroeiing van de grote teen (hallux valgus)

Hallux valgus is een vergroeiing van de grote teen. ‘Hallux’ is de Latijnse naam voor ‘grote teen’ en ‘valgus’ betekent dat de teen scheef staat, richting de andere tenen.
Deze folder informeert u over wat hallux valgus is, over het stellen van de diagnose en over de behandeling. De informatie die u in deze folder leest, is gebaseerd op de richtlijn hallux valgus. Huisartsen, fysiotherapeuten, podotherapeuten, registerpodologen, gipsverbandmeesters, orthopedisch chirurgen, anesthesiologen en patiënten hebben samen aan deze richtlijn en folder gewerkt.
De volledige folder kunt u vinden op www.zorgvoorbeweging.nl/vergroeiing-van-de-grote-teen-hallux-valgus.

Dit is hallux valgus
Bij hallux valgus staat de grote teen scheef, richting de andere tenen. Op de afbeelding ziet u dat daardoor aan de zijkant van de voet een knobbel ontstaat. Deze knobbel heet ook wel ‘knok’ of ‘bunion’. De huid die eroverheen zit, kan rood en gevoelig worden. Het dragen van schoenen en soms ook het lopen zonder schoenen is pijnlijk. Bij ernstige hallux valgus kan de voet ook gevoelig zijn in rust.

Hallux valgus

De grote teen buigt bij hallux valgus naar de tweede teen toe en kan er zelfs onder of boven komen te staan. Door eeltvorming kan de huid onder uw voet dikker en gevoeliger worden. De druk van de grote teen kan de tweede teen van zijn plaats duwen. Soms kan hij de derde teen zelfs overlappen. Bij zo’n ernstige vergroeiing ziet de voet er misvormd uit. Lopen kan dan ook moeilijker worden, net zoals het dragen van schoenen.

Zo wordt hallux valgus vastgesteld
Als het vermoeden bestaat dat u hallux valgus heeft, zal uw huisarts u vragen naar uw klachten en ervaringen. Neem de schoenen die u graag draagt (of die u niet meer aan kunt door de pijn) mee naar het spreekuur. Uw huisarts onderzoekt uw voet en enkel en vraagt u een stukje te lopen. De aandacht gaat uit naar de stand van de gehele voet en met name van de grote teen, de stand van de andere tenen en naar eventuele verdikkingen of huidproblemen. De huisarts zal de bewegelijkheid van uw teen testen en u geeft daarbij aan wat u voelt. Zo kan de huisarts vaststellen of er eventueel sprake is van artrose in het grote teen gewricht (kraakbeenslijtage in het gewricht). De huisarts gaat ook na hoe soepel de gewrichten in uw voet zijn: misschien is er te veel of juist te weinig bewegelijkheid tussen de middenvoetsbeentjes en de teenkootjes.

Een röntgenfoto of echo is voor het vaststellen van hallux valgus niet nodig. De eerste behandeling van hallux valgus is meestal conservatief (zonder operatie). Als dat onvoldoende resultaat geeft, overlegt uw huisarts met u over een verwijzing naar de orthopedisch chirurg en over de voor- en nadelen van een eventuele operatie. Volgt een verwijzing, dan heeft de orthopedisch chirurg over het algemeen röntgenfoto’s nodig om te beoordelen of een operatie noodzakelijk is.

Oorzaken van hallux valgus
Over de oorzaak van hallux valgus is nog weinig bekend. Deze factoren kunnen een rol spelen bij het ontstaan:

  • aanleg,
  • reumatische aandoeningen, artrose of ontstekingen in de gewrichtjes tussen de middenvoetsbeentjes- en/of teenkootjes,
  • te veel of te weinig bewegelijkheid in het gewricht tussen de grote teen en de middenvoet.

Of hallux valgus ook kan ontstaan door het dragen van te krappe schoenen, is niet zeker.

Mogelijke gevolgen van hallux valgus
Als uw voet pijnlijk is, loopt u misschien net even anders dan normaal. Bijvoorbeeld: u steunt minder op uw voet of u wikkelt uw voet anders af. Daardoor kunt u ook andere lichamelijke klachten krijgen.

Niet-operatieve behandelingen van hallux valgus
Hallux valgus is goed te behandelen zonder operatie. De basis van elke behandeling is een goed schoenadvies; op https://www.thuisarts.nl/schoenen-en-uw-voeten kunt u meer informatie hierover vinden.

Hieronder leest u welke aanvullende niet-operatieve behandelingen er zijn. Niet elke behandeling is voor iedereen geschikt. Uw behandelaar bespreekt dit met u. Mogelijke behandelaars zijn: huisarts, fysiotherapeut, podotherapeut en registerpodoloog.
De behandelmogelijkheden hangen samen met de volgende situaties:

Heeft uw hallux valgus te maken met de breedte en/of hakhoogte van uw schoenen?
Dan kunnen schoenaanpassingen van confectieschoenen of (semi)orthopedische schoenen verlichting geven.

Is uw hallux valgus het gevolg van factoren in uw voet? Zijn de spieren in u voet bijvoorbeeld te strak of juist te slap?
Dan kunnen speciale zooltjes (deze heten: supplementen of voetorthesen) helpen tegen de pijn. Ook schoenaanpassingen zijn mogelijk. Speciale training voor uw voetspieren en oefeningen voor uw houding kunnen ook bijdragen aan het verminderen van uw klachten.

Is de beweging in uw enkel beperkt?
Dan kan fysiotherapie en/of manuele therapie helpen die bewegelijkheid te vergroten. Een aanpassing in uw schoen(en) ondersteunt die behandeling. Daardoor kunt u uw voet(en) beter gebruiken en dat kan de klachten verminderen.

Heeft u huidklachten tussen uw tenen?
Er zijn zogenoemde teenspreiders. Ze houden uw tenen uit elkaar, waardoor uw huid kan herstellen. Orthesen (speciale zooltjes) kunnen hetzelfde effect hebben.

Aanvullend op elk van deze situaties kan de behandelaar het gewricht tussen de teen en de middenvoet ‘mobiliseren’. Dat betekent dat niet u maar de behandelaar uw voet beweegt. Dit kan de pijn verminderen en de bewegelijkheid in dat gewricht verbeteren.

Het gebruik van nachtspalken en tape om de teen in de juiste positie te brengen geeft meestal geen blijvende verbetering en heeft daarom niet de voorkeur.

Operatieve behandeling van hallux valgus
Uw huisarts verwijst u naar de orthopedisch chirurg als:

  • de behandeling zonder operatie niet voldoende resultaat geeft,
  • u ook klachten heeft in het middenvoet/teengewricht naast uw grote teen,
  • u ook andere lichamelijke klachten heeft ontwikkeld doordat u anders bent gaan bewegen,
  • er een vermoeden is van artrose in de grote teen met hallux valgus.

De verdere informatie over de operatieve behandeling kunt u lezen op www.zorgvoorbeweging.nl/vergroeiing-van-de-grote-teen-hallux-valgus.